Narcyz – kto to?

Narcystyczne zaburzenie osobowości zawdzięcza swoją nazwę greckiemu mitowi. Narcyz zakochał się w odbiciu, które ujrzał na tafli jeziora. Kiedy zdał sobie sprawę, że patrzy na samego siebie i nigdy nie znajdzie kogoś równie doskonałego, umarł z żalu. Wprawdzie mit posłużył tylko do zilustrowania pewnego typu zachowań, prawdą jest, że osoby zwane narcyzami przeglądają się w oczach innych niczym w lustrze i w ten sposób czują się dowartościowane.

Osobowość narcystyczna należy do zaburzeń osobowości. Nie jest zatem chorobą, lecz wyuczonym, nabytym zespołem określonych zachowań, które utrudniają prawidłowe funkcjonowanie w społeczeństwie jednostce bądź osobom w jej otoczeniu. Jeżeli zastanawiasz się nad tym, kim jest narcyz, koniecznie przeczytaj ten artykuł.

Osobowość narcystyczna – cechy

Rozpoznanie narcyza może być bardzo trudne. Przez długi czas może się wydawać, że nie ma żadnych negatywnych cech. Warto więc odpowiednio wcześnie dowiedzieć się, kim faktycznie jest narcyz i jak z nim postępować.

Cechą wysuwającą się na pierwszy plan jest wyolbrzymione poczucie własnej wartości, potocznie określanym samouwielbieniem. Narcyz w pierwszej kolejności stawia siebie na pierwszym miejscu. Oprócz tego źle znosi wiadomość o sukcesach innych osób, ponieważ wtedy wrażenie jego wyjątkowości znika. Z kolei kiedy traci uznanie w oczach swojego otoczenia, zaczyna czuć się bezwartościowy.

Ponadto narcyza cechuje brak empatii oraz lekceważący, wręcz arogancki stosunek do obcych, a także bliskich osób. Notorycznie dopuszcza się negacji czyichś uczuć, a przy tym sam wybucha złością, gdy to jego uczucia zostaną zignorowane.

Kolejną wyraźną cechą jest dopuszczanie się manipulacji. Osoba narcystyczna potrafi oczarować otoczenie i wykorzystuje zaufanie wybranych osób. Czyni to tak zręcznie, że większość nie zdaje sobie sprawy z tego, że jest manipulowana. Czasami zdarza się, że ktoś przejrzy zachowanie narcyza, ale jego doskonale wykreowany wizerunek sprawia, że rodzina czy przyjaciele uznają jakiekolwiek zarzuty pod jego kierunkiem za bezpodstawne.

Narcyz zazwyczaj nie godzi się na kompromis, ponieważ uważa, że jego racja jest uzasadniona i zawsze wie najlepiej, co zrobić w danej sytuacji. Jeżeli jego plan się nie powiedzie i tak będzie chciał zrzucić winę na Ciebie lub inne osoby.

Przejawia też patologiczną skłonność do kłamstwa. Będzie mówił tylko to, co postawi go w dobrym świetle, nawet jeżeli nie jest to prawda.

Jeżeli rozpoznajesz znaczną część opisanych cech w kimś ze swojego otoczenia, bardzo możliwe, że masz do czynienia z człowiekiem z narcystycznym zaburzeniem osobowości. Należy przy tym pamiętać, że każdy z nas może posiadać cechy narcystyczne – okazjonalne przejawy wrażliwego ego nie świadczą jeszcze o zaburzeniu. Aczkolwiek w przypadku, gdy powyższe zachowania występują często lub Cię niepokoją, warto, abyś zachował ostrożność i odpowiedni dystans w relacji z taką osobą.

Osobowość narcystyczna a związki

Bardzo często ludzie zmagający się z osobowością narcystyczną pragną miłości, a z drugiej strony sprawiają wrażenie, jakby sami nie potrafili kochać. Ze względu na stałe ignorowanie Twoich potrzeb możesz czuć się jak przy jednostronnym zauroczeniu, gdzie jedna strona daje z siebie wszystko, a druga nic. Przedmiotowe traktowanie drugiej osoby to dla narcyza codzienność.

Prawdopodobieństwo, że narcyz porzuci Cię, zanim Ty w ogóle zdążysz o tym pomyśleć jest bardzo wysokie. Jeżeli uzna, że jego potrzeby są zaniedbywane, a partner nie poświęca mu wystarczająco dużo uwagi – nawet jeżeli w rzeczywistości jest zupełnie na odwrót – szybko zniknie.

Relacja romantyczna z narcyzem może budzić skojarzenia z wszelkiego rodzaju toksycznymi związkami. Tymczasem nie musi być on z góry skazany na porażkę. Osoby narcystyczne mają trudność z okazywaniem troski i miłości, ponieważ w dzieciństwie nie otrzymały jej od rodziców, ale nie znaczy to, że nie są do tego zdolne.

Jeżeli chcesz stworzyć z nią trwałą relację, musisz uzbroić się w cierpliwość i wyrozumiałość, ale kluczową rolę pełni też chęć poprawy i samo zrozumienie podstaw swojego zachowania u partnera. W takim wypadku dobrym pomysłem będzie terapia indywidualna bądź dla par, ponieważ specjalista fachowo wyjaśni, czym jest osobowość narcystyczna i jak postępować w przypadku bliższego kontaktu z osobą cierpiącą na to zaburzenie oraz co zrobić, żeby zmienić destrukcyjne nawyki.